Hamas militanları ve İsrail arasındaki savaş küresel piyasaları da etkiliyor. Uzmanlara göre İran’a yönelik yaptırımların sertleşmesiyle önümüzdeki dönemde petrol fiyatlarında artışlar görülebilir.
Cumartesi günü Hamas’ın İsrail’e gerçekleştirdiği sürpriz saldırının ardından petrol tüccarları yakın vadede ham petrol fiyatlarının desteklenmeye devam edeceğini söyledi. Tüccarlar İran’ın Hamas’ın saldırılarında oynadığı role ve ülkenin küresel petrol ihracatındaki potansiyel etkisine odaklandı.
Bunlarıda Okuyabilirsiniz
Çatışmalar Suudi Arabistan ile İsrail arasındaki ikili ilişkilerin normalleştirilmesini amaçlayan görüşmeleri de sekteye uğratabilir ve bunun piyasalar üzerinde de sonuçları olabilir.
MarketWatch’un haberine göre Chicago merkezli emtia firması Price Futures Group’un Analisti Phil Flynn, “Kısa vadede arz üzerinde doğrudan bir etkisi olmasa da önümüzdeki 24 ila 48 saat içindeki gelişmelerin işlerin nasıl yürüyeceğini değiştirebileceği açıktır” dedi.
Brent ham petrol vadelileri pazar günü yaşanan çatışmaların arından %3’ün üzerinde değer kazandı. ABD borsaları ise vadeli işlemler piyasasında düşüş gösterdi. Çatışmaların başlamasıyla birlikte geleneksel güvenli limanlar olan altın ve ABD Doları küresel piyasalarda değer kazandı.
İsrail güçleri ile İran destekli Hamas militanları arasındaki çatışmalar üçüncü gününe girdi. İsrail’in Gazze’ye düzenlediği hava saldırıları sürerken, İsrail’in güneyinde de Hamas militanlarıyla çatışmalar devam ediyor. Hamas’ın saldırısı sonucunda İsrail tarafında en az 700 kişi hayatını kaybederken; İsrail’in saldırılarında ise 3 günden bu yana Gazze’de 91’i çocuk, 61’i kadın 436 kişi yaşamını yitirdi.
RBC Capital Markets Küresel Emtia Stratejisi Başkanı Helima Croft, pazar sabahı yayınladığı bir notta, “İran çok büyük bir joker olmaya devam ediyor ve Hamas’a silah ve lojistik destek sağlayarak bu saldırıları kolaylaştırdığı için İsrail Başbakanı Netanyahu’nun Tahran’ı ne kadar güçlü bir şekilde suçladığını izleyeceğiz” dedi.
Croft, İran’ın ham petrol ihracatının son yıllarda arttığını ve bunun Biden yönetiminin yaptırımların uygulanmasına yumuşak bir yaklaşım benimsemesinden kaynaklandığını söyledi. Bazı analistler, İran’ın ham petrol üretiminin günde 3 milyon varilden fazla olduğunu ve ihracatını günde 2 milyon varilin üzerinde yapıldığını hesaplıyor. WSJ haberine göre bu rakamlar 2018’de Trump yönetiminin ABD’nin İran ile nükleer anlaşmasından çekilmesinden bu yana en yüksek seviyeleri işaret ediyor. ABD’nin İran yaptırımlarını yeniden uygulamaya sokmasıyla 2020’de İran’ın petrol satışları günde 400 bin varile kadar düşmüştü.
Dünyanın en önemli enerji tüccarlarından biri olan hedge fon yöneticisi Pierre Andurand, bir sosyal medya gönderisinde, önümüzdeki günlerde petrol için büyük bir fiyat artışının olası olmadığını söyledi, ancak piyasanın İran’a odaklandığını vurguladı.
Suudi Arabistan temmuz ayında petrol üretiminde uyguladığı günde 1 milyon varillik kesintiyi yıl sonuna kadar devam ettireceğini açıklamıştı. Kararın ardından Brent ham petrol geçen haftaki geri çekilme öncesinde varil başına 100 dolar eşiğine kadar yaklaşmıştı. ABD Batı Teksas petrolü ise geçen hafta kısa bir süreliğine de olsa 13 ay içerisinde ilk kez 95 dolar sınırını aşmıştı.
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı Gazze Şeridi’ndeki çatışmalara dair açıklamasında her iki tarafın da artan şiddeti durdurması ve itidalli davranması yönünde çağrıda bulundu. Suudi yetkililer, “devam eden işgalin, Filistin halkının meşru haklarından mahrum bırakılmasının ve kutsallıklarına karşı sistematik provokasyonların tekrarlanması bir sonucu olarak durumun patlamasının tehlikeleri konusunda” sürekli olarak uyarılarda bulunduklarını tekrarladı.
RBC’den Croft ise İsrail hükümetinin benzeri görülmemiş bir yanıt verileceği sözünü vermesinin ardından, “Suudi normalleşme görüşmelerinin vahşi bir askeri karşı saldırıya paralel bir yolda nasıl ilerleyebileceğini tasavvur etmek zor” dedi.
Amerikan borsaları, ABD Hazine tahvillerindeki getirilerinin artmasıyla temmuz ayı sonlarında belirlenen 2023’ün en yüksek seviyelerinden geri çekilerek tökezledi. 30 yıllık ABD Hazinesi tahvil getirileri geçen hafta 23,2 baz puan yükseldi ve cuma günü sonunda %4,941 seviyesine kadar ulaşarak 20 Eylül 2007’den bu yana en yüksek orana ulaştı. 10 yıllık ABD Hazinesi tahvil getirileri ise 3 Ekim’de %4,80 zirvesine geldi ve 8 Ağustos 2007’den bu yana en yüksek seviyesini gördü.
ABD tahvil piyasası Kolomb Günü nedeniyle bugün kapalı olacak. Ancak Amerikan borsaları işlem görmeye devam edecek.
ABD borsalarının gösterge endeksi niteliğindeki S&P 500 Endeksi geçen hafta %0,5 yükselerek dört haftadır devam eden düşüş serisini sonlandırdı. Dow Jones Endeksi’nin %0,3 düştüğü haftada Nasdaq Bileşik Endeksi ise %1,6 yükseldi.
Altın, dolar ve ABD tahvilleri gibi güvenli liman varlıkları ise güçlü bir yükseliş görebilir. ABD Hazinesi tahvillerindeki fiyat artışları da getirileri aşağı çekebilir.
Borsa araştırmaları firması Yardeni Research Başkanı Kıdemli Ekonomist Ed Yardeni, “Orta Doğu’daki jeopolitik krizler genellikle petrol fiyatlarında yükselişe ve hisse senedi fiyatlarında düşüşe neden olur. Çoğu zaman bu gelişmeler borsada alım fırsatı oluşturma eğilimi gösterir” açıklamasında bulundu.
Yardeni krizin daha geniş bir piyasa tepkisi oluşturması için İsrail ile İran arasında bir savaş gibi çok daha büyük bir gelişme olması gerektiğini düşünüyor. Ancak ünlü ekonomiste göre her ne kadar gerilim artsa da böyle bir savaşın ortaya çıkma olasılığı muhtemel değil.
